برد کنترل دیزل ژنراتور مهم ترین بخش در سیستم کنترل و مدیریت عملکرد یک دیزل ژنراتور است. در واقع، این برد مانند مغز دستگاه عمل می کند و تمام فرآیندها از استارت خودکار موتور تا قطع اضطراری در شرایط خطا را به صورت هوشمند کنترل می کند. درک عملکرد و نحوه تنظیم برد کنترل، برای هر تکنسین، اپراتور یا مدیر نگهداری ژنراتور حیاتی است.
در این آموزش به صورت کامل یاد می گیرید که برد کنترل چیست، چه اجزایی دارد، چطور نصب و سیم کشی می شود و چگونه می توانید خطاها و آلارم های آن را تشخیص و برطرف کنید. این مطلب بر اساس مدل های پرکاربرد مانند DSE Deep Sea، Smartgen و ComAp نوشته شده است که در ایران و جهان بیشترین استفاده را دارند.
برد کنترل دیزل ژنراتور چیست؟
برد کنترل در واقع یک سیستم الکترونیکی هوشمند است که بین موتور و آلترناتور قرار گرفته و وظیفه آن نظارت و کنترل بر تمامی پارامترهای عملکردی دستگاه است. این پارامترها شامل مواردی مانند:
- دمای آب و روغن موتور
- سرعت چرخش موتور (RPM)
- ولتاژ خروجی آلترناتور
- فرکانس برق تولیدی
- جریان خروجی و بار مصرفی
- وضعیت اضطراری یا هشدار
به کمک این برد، اپراتور می تواند دیزل ژنراتور را به صورت دستی یا اتوماتیک روشن و خاموش کند و در صورت بروز هرگونه خطا مانند افزایش دما یا کاهش فشار روغن، سیستم به طور خودکار دستگاه را خاموش می کند تا از آسیب جدی جلوگیری شود.
برد کنترل دیزل ژنراتور چیست؟
انواع برد کنترل دیزل ژنراتور
بردهای کنترل در چند نوع مختلف طراحی شده اند که هرکدام برای کاربردهای خاصی به کار می روند. در ادامه رایج ترین مدل ها را معرفی می کنیم:
- برد دستی (Manual Control Panel)
در این نوع، اپراتور باید به صورت دستی دستگاه را روشن یا خاموش کند. برای پروژه هایی که استفاده مداوم ندارند (مثل کارگاه ها یا ساختمان های کوچک) استفاده از این نوع برد مقرون به صرفه تر است.
- برد نیمه اتوماتیک (Semi-Automatic)
در این مدل، برخی از عملکردها مانند محافظت در برابر خطاها به صورت خودکار انجام می شود اما روشن و خاموش کردن همچنان به اپراتور بستگی دارد.
- برد اتوماتیک (Automatic / AMF Panel)
بردهای AMF (Automatic Mains Failure) پیشرفته ترین نوع کنترل کننده ها هستند. این بردها در صورت قطع برق شهر، به صورت خودکار ژنراتور را روشن کرده و پس از بازگشت برق، آن را خاموش می کنند. این مدل در بیمارستان ها، مراکز داده و کارخانه ها استفاده می شود.
- برد سنکرون (Synchronizing Panel)
در مواقعی که چند ژنراتور به صورت هم زمان باید کار کنند (برای افزایش توان یا اطمینان)، از بردهای سنکرون استفاده می شود که می توانند چند دستگاه را به شکل هماهنگ کنترل کنند.
انواع برد کنترل دیزل ژنراتور
معرفی برندهای معروف برد کنترل
در بازار ایران چند برند محبوب وجود دارند که هرکدام ویژگی های خاص خود را دارند:
- Deep Sea Electronics (DSE)
محصول انگلستان است و در مدل های DSE6120، DSE7320 و DSE8610 در ایران بسیار رایج است. این بردها رابط کاربری ساده، نمایشگر LCD رنگی و قابلیت ارتباط با نرم افزار DSE Configuration Suite دارند.
ضمانت و گارانتی عارف دیزل به همراه مشاوره رایگان و نصب و اجرای حرفه ای
📞 مشاوره رایگان 09122847033
- Smartgen
تولید چین بوده و از نظر کیفیت و امکانات در سطح بالایی قرار دارد. مدل هایی مانند HGM6110 و HGM7220 از پرفروش ترین ها هستند. قابلیت کنترل از راه دور و اتصال به شبکه اینترنت از مزایای اصلی آن است.
- ComAp
ساخت جمهوری چک بوده و برای پروژه های بزرگ صنعتی استفاده می شود. این بردها در سیستم های سنکرون و مدیریت چند ژنراتور عملکرد عالی دارند.
اجزای اصلی برد کنترل
هر برد کنترل از بخش های سخت افزاری و نرم افزاری تشکیل شده است:
- نمایشگر دیجیتال (LCD) برای نمایش اطلاعات ولتاژ، جریان، فرکانس و هشدارها
- کلیدهای عملکردی شامل استارت، استاپ، حالت دستی و اتوماتیک
- پورت ارتباطی برای اتصال به رایانه یا شبکه
- سنسورهای ورودی (دما، فشار، سرعت)
- خروجی های کنترلی برای فرمان به استارتر، رله سوخت، شیر برقی و غیره
- رله های حفاظتی برای جلوگیری از اضافه بار یا افزایش حرارت
معرفی برندهای معروف برد کنترل
نحوه سیم کشی و نصب برد کنترل
در نصب برد کنترل، رعایت استانداردهای الکتریکی اهمیت زیادی دارد. به طور معمول، مراحل نصب به این صورت است:
- قطع کامل برق و اطمینان از ایمنی
- اتصال کابل های تغذیه به ورودی برد کنترل
- اتصال سنسورهای فشار روغن و دمای آب
- اتصال کابل های فرمان به استارتر موتور
- اتصال ورودی برق شهر و خروجی ژنراتور به برد AMF
- تنظیم پارامترها از طریق صفحه تنظیمات یا نرم افزار
نکته مهم این است که در مدل های DSE یا Smartgen هر ترمینال شماره و وظیفه مشخصی دارد. به عنوان مثال، ترمینال 3 و 4 برای استارت موتور و ترمینال 7 برای سنسور دما در نظر گرفته می شود.
آموزش تنظیم پارامترهای برد کنترل
هر برد کنترل مجموعه ای از پارامترها دارد که بسته به نوع ژنراتور و کاربرد باید تنظیم شود. مهم ترین تنظیمات عبارتند از:
- نوع حالت کاری: دستی یا اتوماتیک
- ولتاژ مجاز خروجی: معمولاً بین 380 تا 400 ولت
- فرکانس کاری: 50 یا 60 هرتز
- زمان تاخیر استارت و استاپ: برای جلوگیری از استارت ناگهانی
- آلارم ها و حفاظت ها: مانند Over Speed، Under Voltage و Over Temperature
برای مثال، در برد DSE6120، از منوی Generator Settings می توانید مقادیر ولتاژ، جریان، و زمان تاخیر را مشخص کنید و با نرم افزار DSE Configuration Suite پارامترها را روی برد ذخیره کنید.
آموزش کار با برد کنترل DSE
برد DSE6120 یکی از پرکاربردترین مدل ها در ایران است. صفحه نمایش این برد اطلاعات زیر را نشان می دهد:
- فرکانس خروجی (Hz)
- ولتاژ ژنراتور (V)
- جریان مصرفی (A)
- ساعت کارکرد (Hour Meter)
- هشدارهای فعال
در حالت Auto Mode اگر برق شهر قطع شود، برد به صورت خودکار دستور استارت را صادر کرده و پس از پایدار شدن ولتاژ، خروجی ژنراتور را به شبکه متصل می کند. پس از بازگشت برق، به شکل خودکار دستگاه خاموش می شود.
آموزش تنظیم پارامترهای برد کنترل
عیب یابی خطاهای متداول در برد کنترل
در ادامه چند خطای رایج و نحوه رفع آن را بررسی می کنیم:
| خطا | علت احتمالی | روش رفع |
| Under Voltage | کاهش ولتاژ آلترناتور | بررسی AVR و ولتاژ تحریک |
| Over Speed | خرابی سنسور سرعت یا انژکتور | بررسی سنسور مغناطیسی و تنظیم RPM |
| Low Oil Pressure | کاهش فشار روغن موتور | بررسی سطح روغن و سلامت سنسور فشار |
| High Temperature | افزایش دمای خنک کننده | بررسی واتر پمپ، ترموستات و فن خنک کننده |
| Start Fail | استارت نزدن موتور | بررسی باتری، استارتر و رله های فرمان |
در بسیاری از بردهای جدید، نوع خطا و تاریخچه خطاها در حافظه ذخیره می شود تا تعمیرکار بتواند علت دقیق را شناسایی کند.
نکات ایمنی در هنگام کار با برد کنترل
کار با برد کنترل نیاز به دقت بالا دارد زیرا با برق سه فاز و ولتاژ بالا سروکار دارید. رعایت نکات زیر ضروری است:
- همیشه قبل از باز کردن پنل، برق ژنراتور را قطع کنید.
- از کابل های استاندارد و ترمینال های ضد حرارت استفاده کنید.
- هنگام تنظیم پارامترها از نوسانات برق جلوگیری کنید.
- پس از هر بار تعمیر یا تعویض قطعات، سیستم را در حالت تست (Test Mode) بررسی کنید.
کاربرد آموزش برد کنترل در پروژه های صنعتی
درک صحیح عملکرد و تنظیم برد کنترل، به شما کمک می کند تا در پروژه های صنعتی به شکل حرفه ای عمل کنید. برای مثال:
- در پروژه های ساختمانی می توانید سیستم برق اضطراری را خودکار کنید.
- در کارخانجات، از خاموشی ناگهانی دستگاه ها جلوگیری کنید.
- در بیمارستان ها با تنظیم دقیق برد، برق اضطراری بدون وقفه فعال می ماند.
جمع بندی
برد کنترل دیزل ژنراتور قلب تپنده سیستم برق اضطراری است. یادگیری نحوه کار، تنظیم و عیب یابی آن، نه تنها باعث افزایش طول عمر ژنراتور می شود بلکه از آسیب های جدی به موتور و تجهیزات جلوگیری می کند. در این آموزش با مفاهیم اصلی، انواع بردها، تنظیم پارامترها و روش های عیب یابی آشنا شدید. برای کسب مهارت بیشتر می توانید با متخصصان مجموعه عارف دیزل پارس که در زمینه دیزل ژنراتور و برد کنترل های صنعتی فعالیت دارند، مشاوره تخصصی دریافت کنید.
سوالات متداول
1. برد کنترل دیزل ژنراتور چه وظیفه ای دارد؟
وظیفه برد کنترل، نظارت و مدیریت عملکرد موتور، آلترناتور و سیستم های حفاظتی است تا دستگاه به صورت ایمن و خودکار کار کند.
2. آیا میتوان تنظیمات برد کنترل را خودمان انجام دهیم؟
اگر با اصول برق صنعتی آشنا باشید و دفترچه فنی مدل مورد نظر را داشته باشید، بله. در غیر این صورت، بهتر است از تکنسین متخصص کمک بگیرید.
3. بهترین روش یادگیری کار با برد کنترل چیست؟
مطالعه آموزش های تخصصی، تمرین عملی روی دستگاه واقعی و استفاده از نرم افزارهای تنظیم پارامتر بهترین روش یادگیری است.
